W historii Pomorza Wschodniego wiek XI jest okresem niezwykle burzliwym: kolejni władcy Polski próbowali sobie podporządkować ziemie leżące przy bałtyckim brzegu, jednak nigdy bez trwałego sukcesu. Pomorzanie powrócili do wiary swoich przodków, wzniecali kolejne rebelie, a pod koniec stulecia zastosowali taktykę walki partyzanckiej.
W dzisiejszym odcinku na chwilę zostawię główną narrację, prowadzoną chronologicznie, i powrócę do zagadnienia “najstarszego Gdańska”. Ten odcinek podcastu wywołał wiele komentarzy, w których podważano wszystko od etymologii nazwy miasta, po lokalizację osady. Muszę powtórzyć: tak naprawdę niczego nie możemy stwierdzić ze stuprocentową pewnością. Zaprezentowałem wywód, zaproponowany przez historyka, profesora Błażeja Śliwińskiego. Po pierwsze, wydaje mi się on ciekawą hipotezą, a po drugie, chcę żeby historia miasta była zaprezentowana jako linearna opowieść, osadzona w konkretnym kontekście.
W 997 roku do Gdańska przybył biskup-misjonarz, Wojciech Sławnikowic. Jego wizyta łączy się z pierwszą pisemną wzmianką o mieście: w żywocie męczennika pojawia się URBS GYDDANYZC.
W X wieku Piastowie podbili Pomorze Wschodnie. Ta kampania była częścią ekspansji młodego państwa gnieźnieńskiego, którego władcy dążyli do zdobycia środków, potrzebnych na prowadzenie ich polityki: budowania grodów oraz utrzymania drużyny wojowników. Jednak podczas wyprawy coś musiało pójść nie tak…
W dzisiejszym odcinku poszukamy najstarszego Gdańska. Tego wczesnośredniowiecznego, do którego przybył święty Wojciech wybierając się do kraju Prusów. W ciągu kolejnych wieków naukowcy podejmowali kolejne próby lokalizacji grodu w wielu miejscach na terenie współczesnego miasta. W ostatnich latach coraz większe uznanie zdobywa jedna koncepcja, dodatkowo poparta autorytetem wybitnego gdańskiego historyka, profesora Błażeja Śliwińskiego. To właśnie ta hipoteza będzie dzisiaj punktem wyjścia naszych poszukiwań.
Piękny nowy Pałac Opatów w Oliwie powstał między 1754 a 1756 rokiem z inicjatywy opata Józefa Jacka Rybińskiego. To również na jego polecenie powstał ogród francuski, który miał dopełnić całą kompozycję. Rokokowa bryła pałacu miała powstać na podsatwie projektów architekta Efraima Szregera z Torunia, który był związany z dworem Stanisława Augusta Poniatowskiego.
Czytacie transkrypcję podcastu “Historia Gdańska dla każdego”. W drugim odcinku przyjrzymy się plemionom, które miały wpływ na dzieje Pomorza we wczesnym średniowieczu.
Czytacie transkrypcję podcastu “Historia Gdańska dla każdego”. W pierwszym odcinku błyskawicznie przelecimy kolejne eony, pobieżnie przyglądając się kilku zjawiskom, które zmieniły oblicze świata, i wylądujemy we wczesnym średniowieczu.
Do księgarń trafiła właśnie książka Jana Daniluka “Dwudziestolecie pomiędzy. Miniatury o Wolnym Mieście Gdańsku (1920-1939)”. Ten zbiór tekstów poświęcony najróżniejszym wycinkom z życia codziennego w międzywojennym Gdańsku z pewnością ucieszy wszystkich miłośników miasta…ale nie tylko!
Odnowiono zabytkową kamienicę przy Rycerskiej 10. To unikatowy budynek. Kamienica jest jedną z niewielu atentycznych konstrukcji w tej części Gdańska!
W 1629 roku w Gdańsku powstał Zuchthaus, czyli Dom Poprawy. Kierowano tutaj na przymusową pracę ludzi, którzy w mniemaniu władz rokowali nadzieję na resocjalizację. Do tej grupy należeli włóczędzy, prostytutki oraz…cudzołożnicy. Kilkadziesiąt lat później wewnątrz murów Domu Poprawy wzniesiono dodatkowy budynek. Był to Raspelhaus, ciężkie więzienie, które okryło się ponurą sławą w całej Rzeczypospolitej.
W zbiorach Muzeum Gdańska znajduje się bardzo ciekawe zdjęcie Twierdzy Wisłoujście z 1877 roku. Można na nim zauważyć bardzo charakterystyczny element, który spotykamy na wielu starych rycinach: mechanizm mostu zwodzonego.
Gdańsk wchodził w XIX wiek pełen blizn po epoce wojen napoleońskich. Odwiedzający Gdańsk zwracali uwagę na kontrast między zniszczeniami a dawną chwałą nadmotłowskiego emporium; szczególne duże wrażenie robiła na nich Wielka Aleja.
Od 1833 roku w Dworze II przy Polankach funkcjonował Zakład Pracy i Ubogich, który znajdował się tutaj aż do końca drugiej wojny światowej. Przy drodze do kompleksu powstał niewielki cmentarz, przeznaczony dla pensjonariuszy zakładu.
Nowy Port to miejsce przesiąknięte historią i atmosferą jedyną w swoim rodzaju. Na każdym kroku znajdują się tam relikty przeszłości, chociaż niektóre z nich łatwo przeoczyć. Należy do nich Gardziel.
Jezioro Zaspa i najbliższa okolica na pięknej mapie z 1784 r. Pierwsza wzmianka o jeziorze pojawią się już w średniowieczu (“lacum qui Saspa dicitur”), i chociaż z upływem wieków Jezioro zmieniało kształt i zmniejszało się coraz bardziej, relikty Zaspy istniały jeszcze w XXI wieku.
Co jest największym bogactwem Złotej Kamienicy? Sam fakt, że duża część fasady jest autentyczna. Z budową domu burmistrza Speymanna związane są jedne z najsłynniejszych nazwisk gdańskiej architektury: van den Block (Abraham stworzył projekt kamienicy i zajął się rzeźbami, być może swoje trzy guldeny dorzucił jego ojciec Wilhem). Owocem ich pracy jest olśniewający przykład niderlandzkiego manieryzmu.