Jeżeli z ulicy Polanki zboczymy pomiędzy dwoma pierwszymi oliwskimi dworami i przejdziemy za Górę Pawełek (czyli przedwojenną  Paulshöhe), dojdziemy do ukrytego w lesie uroczego stawu. Za nim, w głębi lasu, znajduje się najprawdziwsza Dolina Elfów. 

---

Taką nazwę nadano tej dolince na przełomie XIX i XX wieku, zapewne aby tchnąć romantycznego ducha w zakamarki Lasów Oliwskich. Te coraz częściej były odwiedzane przez turystów oraz letników. Dolina miała wszak podobnie tajemniczych sąsiadów: Dróżkę Filozofów, Dróżkę Następcy Tronu czy  Wzgórze Trzech Panów (najwyższe wzniesienie Lasów Oliwskich!). 

Nikt raczej nie wierzył w istnienie elfów w pobliskich lasach, chociaż istnieją w Europie stare nazwy miejscowości, które swoje korzenie wywodzą z prastarych czasów, kiedy nasi pogańscy przodkowie wierzyli w święte gaje, góry i chodzących między nimi bogów. Alaric Hall w swojej pracy Are there any Elves in Anglo-Saxon Place-Names? przytacza dwie nazwy anglosaskich miejscowości, do których nie ma wątpliwości, że pochodzą od legendarnych stworzeń, czyli elfów: Ælfrucge (Elfi Grzbiet)w Kent oraz Ylfing dene  w Berkshire; z kolei w hrabstwie Suffolk możemy odwiedzić wieś Elveden, której nazwa wprost wyewoluowała od staroangielskiego ælfa-dene. Co ciekawe, dwie ostatnie nazwy oznaczają właśnie Dolinę Elfów (Elveden została nawet w XII wieku zlatynizowana jako vallis nympharum, Dolina Nimf).  Zarówno angielskie, jak i niemieckie słowo Elf ma niezwykle stary rodowód, ponieważ wywodzi się z języka pragermańskiego. 

 

Wróćmy jednak do naszej oliwskiej doliny. Na mapach oznaczało się ją dwojako: jako Elfengrund (Ziemia/Dolina Elfów) oraz Elfental (Dolina Elfów). Wśród okolicznych drzew przeważają buki zwyczajne, występują tutaj również sosny. Podczas wędrówki po okolicach można również natknąć się na graby, olchy, świerki i modrzewie. Niedaleko, na terenie Dworu I, przy domu pod adresem Polanki 125, znajduje się jeden z najstarszych drzew w tych lasach, czyli dąb szypułkowy, będący pomnikiem przyrody nr. 121. Jego wiek szacuje się na ponad 500 lat! 

W 2018 roku, podczas festiwalu Narracje, staw w okolicy Doliny Elfów litewska artystka Indrė Liškauskaitė wybrała na miejsce swojej artystycznej instalacji. Liškauskaitė nawiązała do napisanej przez siebie książki Red Data Book: Nowe, rzadkie i zagrożone gatunki zwierząt, w której opisała odgłosy zwierząt, sposób ich poruszania czy nawyki żywieniowe. Stojąc przed stawem, przy ciemnej ścianie lasu, uczestnicy festiwalu mogli wysłuchać z głośników odgłosów nagranych przez artystkę zwierząt.

Wybierając się na spacer do Doliny Elfów, warto przypomnieć sobie wersy romantycznej ballady Goethego Król elfów (Król olch) w przekładzie Wisławy Szymborskiej:

Noc padła na las, las w mroku spał

Ktoś nocą lasem na koniu gnał.

Tętniło echo wśród olch i brzóz,

Gdy ojciec syna do domu wiózł.

– Cóż tobie, synku, że w las patrzysz tak?

Tam ojcze, on, król olch, daje znak,

Ma płaszcz, koronę i biały tren.

– To mgła, mój synku, albo sen. (…)

“Gdy wejdziesz, chłopcze w ten głuchy las,

Ujrzysz me córki przy blasku gwiazd.

Moje córki nucąc pląsają na mchu,

A każda z mych córek piękniejsza od snu”. (…)